1396/9/5، 04:01 عصر
سازدهنی دیاتونیک (Diatonic Harmonica) قدیمی ترین نوع سازدهنی و در حقیقت اولین نوعی از سازدهنی بود که ساخته شد (سازدهنی های کروماتیک ، ترمولو و سایر انواع سازدهنی چندین دهه بعد ساخته شدند) . سازدهنی دیاتونیک هم مثل سازدهنی ترمولو بر پایه گام دیاتونیک کوک می شود ولی بر خلاف سازدهنی ترمولو ، سوراخ هایش حالت دو ردیفه ندارد و هر سوراخ سازدهنی هم با عمل دمش (Blow) و هم با مکش (Draw) به صدا در می آید .
رایج ترین نوع این سازدهنی در حال حاضر مدل ده سوراخه ای است که بر اساس الگوی ریشتر (Richter) و با استفاده از نت های گام دیاتونیک ماژور کوک می شود . به این نوع سازدهنی ، سازدهنی دیاتونیک "استاندارد" (Standard Diatonic Harmonica) نیز گفته می شود یعنی سازدهنی دیاتونیک 10 سوراخه با کوک ریشتر (Richter Tuning) و با گام ماژور . هرچند امروزه شرکت هایی مانند Hohner و Lee Oskar مدل های دیگری از سازدهنی دیاتونیک را نیز با کوک های مختلف عرضه می نمایند - مانند کوک کانتری (Country Tuning) و انواع مختلف کوک های مینور (Minor Tunings) - اما کوک ریشتر کماکان رایج ترین کوک سازدهنی دیاتونیک محسوب می شود .
در یک سازدهنی دیاتونیک استاندارد هم مانند سازدهنی ترمولو فقط نت های گام دیاتونیک وجود دارد و در ضمن نت های این گام فقط در اکتاو میانی سازدهنی به شکل کامل وجود دارند . در حقیقت در این نوع سازدهنی درجات چهارم و ششم از اکتاو پایینی و درجه هفتم از اکتاو بالایی سازدهنی حذف شده اند که به این نت ها اصطلاحا "نت های جا افتاده" (Missing Notes) گفته می شود . این در حالی است که در یک سازدهنی ترمولوی 24 سوراخه نت های گام دیاتونیک در هر سه اکتاو سازدهنی به شکل کامل وجود دارند .
اما به لطف وجود تکنیک بندینگ (Bending) ، نوازنده می تواند برخی از فواصل نیم پرده را نیز که در حالت عادی جزو نت های سازدهنی دیاتونیک نیستند اجرا نماید و در واقع استفاده از این تکنیک برای نواختن سازدهنی دیاتونیک امری بسیار متداول می باشد . همچنین اگر نوازنده ای بر تکنیک Overbending هم تسلط پیدا کند ، می تواند سایر فواصل کروماتیک را با این نوع سازدهنی اجرا نماید و در واقع نت های گام کروماتیک (Chromatic Scale) را بر روی سازدهنی دیاتونیک بنوازد . البته این تکنیک از تکنیک های پیشرفته نوازندگی محسوب می شود که تسلط یافتن بر آن قدری دشوار است .
به شکل ساده تر و خودمانی تر بگوییم : با کمک گرفتن از دو تکنیک فوق ، نوازنده می تواند فواصل نیم پرده ای را هم با سازدهنی دیاتونیک اجرا نماید . از این جهت سازدهنی دیاتونیک بر سازدهنی ترمولو برتری دارد چرا که در سازدهنی ترمولو از تکنیک Bending به شکلی بسیار محدودتر و کم اثر تر استفاده می شود و از تکنیک Overbending هم تا جایی که نگارنده این مطلب اطلاع دارد استفاده نمی شود .
اغلب سازدهنی های دیاتونیکی که در بازار ایران به فروش می رسند از نوع استاندارد و در گام دو ماژور (C Major) هستند . سازدهنی دیاتونیک بیشتر در سبک های بلوز (Blues) ، راک (Rock) و کانتری (Country) استفاده می شود . به خاطر استفاده گسترده از این نوع سازدهنی در موسیقی بلوز ، به آن سازدهنی بلوز (Blues Harp) نیز گفته می شود .
رایج ترین نوع این سازدهنی در حال حاضر مدل ده سوراخه ای است که بر اساس الگوی ریشتر (Richter) و با استفاده از نت های گام دیاتونیک ماژور کوک می شود . به این نوع سازدهنی ، سازدهنی دیاتونیک "استاندارد" (Standard Diatonic Harmonica) نیز گفته می شود یعنی سازدهنی دیاتونیک 10 سوراخه با کوک ریشتر (Richter Tuning) و با گام ماژور . هرچند امروزه شرکت هایی مانند Hohner و Lee Oskar مدل های دیگری از سازدهنی دیاتونیک را نیز با کوک های مختلف عرضه می نمایند - مانند کوک کانتری (Country Tuning) و انواع مختلف کوک های مینور (Minor Tunings) - اما کوک ریشتر کماکان رایج ترین کوک سازدهنی دیاتونیک محسوب می شود .
در یک سازدهنی دیاتونیک استاندارد هم مانند سازدهنی ترمولو فقط نت های گام دیاتونیک وجود دارد و در ضمن نت های این گام فقط در اکتاو میانی سازدهنی به شکل کامل وجود دارند . در حقیقت در این نوع سازدهنی درجات چهارم و ششم از اکتاو پایینی و درجه هفتم از اکتاو بالایی سازدهنی حذف شده اند که به این نت ها اصطلاحا "نت های جا افتاده" (Missing Notes) گفته می شود . این در حالی است که در یک سازدهنی ترمولوی 24 سوراخه نت های گام دیاتونیک در هر سه اکتاو سازدهنی به شکل کامل وجود دارند .
اما به لطف وجود تکنیک بندینگ (Bending) ، نوازنده می تواند برخی از فواصل نیم پرده را نیز که در حالت عادی جزو نت های سازدهنی دیاتونیک نیستند اجرا نماید و در واقع استفاده از این تکنیک برای نواختن سازدهنی دیاتونیک امری بسیار متداول می باشد . همچنین اگر نوازنده ای بر تکنیک Overbending هم تسلط پیدا کند ، می تواند سایر فواصل کروماتیک را با این نوع سازدهنی اجرا نماید و در واقع نت های گام کروماتیک (Chromatic Scale) را بر روی سازدهنی دیاتونیک بنوازد . البته این تکنیک از تکنیک های پیشرفته نوازندگی محسوب می شود که تسلط یافتن بر آن قدری دشوار است .
به شکل ساده تر و خودمانی تر بگوییم : با کمک گرفتن از دو تکنیک فوق ، نوازنده می تواند فواصل نیم پرده ای را هم با سازدهنی دیاتونیک اجرا نماید . از این جهت سازدهنی دیاتونیک بر سازدهنی ترمولو برتری دارد چرا که در سازدهنی ترمولو از تکنیک Bending به شکلی بسیار محدودتر و کم اثر تر استفاده می شود و از تکنیک Overbending هم تا جایی که نگارنده این مطلب اطلاع دارد استفاده نمی شود .
اغلب سازدهنی های دیاتونیکی که در بازار ایران به فروش می رسند از نوع استاندارد و در گام دو ماژور (C Major) هستند . سازدهنی دیاتونیک بیشتر در سبک های بلوز (Blues) ، راک (Rock) و کانتری (Country) استفاده می شود . به خاطر استفاده گسترده از این نوع سازدهنی در موسیقی بلوز ، به آن سازدهنی بلوز (Blues Harp) نیز گفته می شود .